Enkele publicaties over de beiaard uitgelicht:

Zingend brons

Zingend BronsWaar komt de beiaard vandaan? Wat speelden beiaardiers vroeger en wat zullen ze in de toekomst spelen? Welk land heeft het meest aantal beiaarden per inwoneraantal? Zingend Brons is het antwoord op al deze vragen en meer.

Bij de verjaardag van 500 jaar beiaard hoort een overzicht. Luc Rombouts, zelf beiaardier van de stad Tienen en van de K.U.Leuven, heeft in bijna evenveel bladzijden een geschiedenis van klokken, klokkenluiden, beiaardtrommels en beiaardklavieren geschreven. Naast de ontwikkelingen in de klokkengieterij of het stemmen van klokken, het bewerken van al dan niet vrome liederen voor de beiaard en de internationale verspreiding van het instrument wordt in de rand ook genoeg petite histoire meegegeven.

Zingend Brons is een degelijk gestructureerd en vlot leesbaar boek met veel verhelderend beeldmateriaal en mooie foto’s. Luc Rombouts zet met enthousiasme een duidelijke, boeiende geschiedenis neer.

L. ROMBOUTS, Zingend Brons, 500 jaar beiaardmuziek in de Lage Landen en de Nieuwe Wereld. Davidsfonds, Leuven, 2010, 463p.

Corpus Campanarum I - André Dupon

De Vlaamse Beiaard Vereniging publiceert een reeks met historische muziek voor beiaard en beiaardautomaat. Het betreft zeldzame versteek- en beiaardboeken uit de zeventiende en achttiende eeuw die, zoals recent onderzoek heeft aangetoond, geen origineel voor beiaard gecomponeerde muziek bevatten. Wel zijn het verzamelbundels die een duidelijk beeld geven van het ruime repertoire waaruit de beiaardier voor zijn improvisatiegestuurde uitvoeringen kon putten.

Het eerste deel bevat de beiaardboeken die André Dupont, beiaardier van de abdij van St.-Omer, samenstelde van 1780 tot 1785.

Carl Van Eyndhoven

Cormus Campanarum II - Hendrik Claes

Op deze cd-rom is het (her)ontdekte manuscript van Hendrick Claes gepubliceerd; een versteekboek dat gesitueerd wordt in 1616 in Brussel en dat nog vele vragen naar herkomst en gebruik oproept. Met het beschikbaar stellen van dit muzikaal erfgoed wil de Vlaamse Beiaard Vereniging het onderzoek naar historisch geïnformeerde uitvoering op beiaard (en speeltrommel) enerzijds en het onderzoek naar (de receptie van) het repertoire in de maatschappelijke context stimuleren.

Carl Van Eyndhoven

De Beiaard - Een politieke geschiedenis

De politieke geschiedenis van de beiaardWist u dat een beeltenis van de Mechelse beiaardier Staf Neefs een glasraam in Amerika siert? Dat een beiaardier afgebeeld wordt in de kalender van de Kristelijke Vrouwengilde anno 1934? Of dat, naar aanleiding van een koninklijk bezoek aan de stad Leuven in 1852, de patriottistische opera Le Carilloneur de Bruges werd uitgevoerd?

Deze voorstellingen zijn illustratief voor de veelheid aan betekenissen die de beiaard sinds de 16de eeuw heeft en die aan bod komen in het boek De beiaard. Een politieke geschiedenis (M. BEYEN, L. ROMBOUTS, S. VOS, Leuven, 2009). Deze publicatie belicht de betekenisgeving rond het instrument en hoe deze betekenissen maatschappelijke aanspraken kunnen onderbouwen. Meer dan waar ook, krijgt de beiaard als politiek instrument in het verdeelde België - de geografische focus van dit boek - een hoge symboolwaarde. Al in de late middeleeuwen percipiëren reizigers het klokkeninstrument, symbool voor stedelijke macht en rijkdom, als auditief handelsmerk van de Nederlanden. In de loop van de 19de en 20ste eeuw wordt de vraag naar de nationaliteit van de beiaard even complex als de staatsstructuur van de regio waarin het instrument ontstaan is: zowel Belgisch-patriottistische middens als flamingantische bewegingen exploiteren de beiaard als propagandamiddel. Even divers zijn de ideologische boodschappen die het instrument kan belichamen, gaande van burgerlijke liberale waarden tot strijdbaar katholicisme.

Door de interactie tussen beiaard en samenleving vanuit verschillende standpunten te benaderen, komen verschillende betekenissenlagen, soms ambigu of tegenstrijdig, aan bod. Aan de hand van talrijke anekdotes, illustraties en citaten rond het instrument en zijn coryfeeën werpt deze publicatie over muzikaal werelderfgoed ook een verrassend licht op het complex verhaal van verschuivende nationale identiteiten in België.

M. BEYEN, L. ROMBOUTS, S.VOS (red), De Beiaard. Een politieke geschiedenis, Acco, Leuven, 2009.

S. Beghein