Wist u dat een beeltenis van de Mechelse beiaardier Staf Neefs een glasraam in Amerika siert?

Dat een beiaardier afgebeeld wordt in de kalender van de Kristelijke Vrouwengilde anno 1934? Of dat, naar aanleiding van een koninklijk bezoek aan de stad Leuven in 1852, de patriottistische opera Le Carilloneur de Bruges werd uitgevoerd?

Deze voorstellingen zijn illustratief voor de veelheid aan betekenissen die de beiaard sinds de 16de eeuw heeft en die aan bod komen in het boek De beiaard. Een politieke geschiedenis (M. BEYEN, L. ROMBOUTS, S. VOS, Leuven, 2009). Deze publicatie belicht de betekenisgeving rond het instrument en hoe deze betekenissen maatschappelijke aanspraken kunnen onderbouwen. Meer dan waar ook, krijgt de beiaard als politiek instrument in het verdeelde België - de geografische focus van dit boek - een hoge symboolwaarde. Al in de late middeleeuwen percipiëren reizigers het klokkeninstrument, symbool voor stedelijke macht en rijkdom, als auditief handelsmerk van de Nederlanden. In de loop van de 19de en 20ste eeuw wordt de vraag naar de nationaliteit van de beiaard even complex als de staatsstructuur van de regio waarin het instrument ontstaan is: zowel Belgisch-patriottistische middens als flamingantische bewegingen exploiteren de beiaard als propagandamiddel. Even divers zijn de ideologische boodschappen die het instrument kan belichamen, gaande van burgerlijke liberale waarden tot strijdbaar katholicisme.

Door de interactie tussen beiaard en samenleving vanuit verschillende standpunten te benaderen, komen verschillende betekenissenlagen, soms ambigu of tegenstrijdig, aan bod. Aan de hand van talrijke anekdotes, illustraties en citaten rond het instrument en zijn coryfeeën werpt deze publicatie over muzikaal werelderfgoed ook een verrassend licht op het complex verhaal van verschuivende nationale identiteiten in België.

M. BEYEN, L. ROMBOUTS, S.VOS (red), De Beiaard. Een politieke geschiedenis, Acco, Leuven, 2009.

S. BEGHEIN