Hoe veranderde het kerkelijk muziekleven in de woelige 17de en 18de eeuw?

Onder de noemer Kerkmuziek, consumptie en confessionalisering. Casus Antwerpen, ca. 1585-1797 onderzocht Stefanie Beghein de voorbije jaren de muziekcultuur aan Antwerpse parochiekerken tijdens de laatste twee eeuwen van het ancien régime, van de Val van Antwerpen (1585) tot de kerksluiting in de Franse tijd (1797).

De studie ging na hoe het katholieke kerkelijke muziekleven veranderde onder invloed van zowel de dreiging van het protestantisme als de binnenkerkelijke hervormingen. Centraal stond de vraag op welke manieren kerkmuziek bijdroeg tot het creëren en in stand houden van een hernieuwde katholieke identiteit na het einde van de calvinistische republiek. Daarbij werd bijzondere aandacht besteed aan de veranderende consumptie en voornaamste gebruikers van kerkmuziekuitvoeringen en -repertoire.

De veranderingsprocessen manifesteerden zich op verschillende niveaus. Via lokale synodes en het beleid van het Onze-Lieve-Vrouwekapittel werden de Tridentijnse hervormingen op lokaal niveau geïmplementeerd – zij het met eigen accenten. Beïnvloed door het nieuwe pastorale beleid evolueerden de structuren voor het kerkelijke muziekleven en nam de vraag naar muziekuitvoeringen tijdens kerkdiensten toe. Deze veranderingen hadden een belangrijke impact op de vraag naar repertoire. Lokale componisten en muziekdrukkers speelden hierop in. Niet alleen instellingen, maar ook parochianen droegen bij aan het kerkelijke muziekleven, bijvoorbeeld door muziekuitvoeringen te financieren. Ten slotte hadden ook ontwikkelingen binnen de wereldlijke muziekcultuur een weerslag op het muziekleven aan de Antwerpse parochiekerken.

Het gevoerde onderzoek brengt nieuwe inzichten over het gebruik van katholieke kerkmuziek na het Concilie van Trente, belicht de rol van instellingen en individuen binnen de kerkelijke muziekcultuur, en kadert de religieuze composities van ‘Antwerpse’ muzikanten als Guillelmus Messaus, Philippus van Steeland en Joseph Hector Fiocco binnen een bredere socio-culturele context. 
 
Op 28 mei verdedigt Stefanie Beghein haar proefschrift. Promotoren van het onderzoek zijn prof. dr. Guido Marnef, prof. dr. Bruno Blondé en prof. dr. Eugeen Schreurs. De verdediging vindt plaats om 14.30u. in het Kolveniershof (Rubenianum) in Antwerpen.