Resonant heeft in zijn tienjarig bestaan een schat aan informatie verzameld over het muzikaal erfgoed.

Die informatie wordt nu in een volledig nieuwe databank en website ter beschikking gesteld aan het publiek. Hierdoor is er meer informatie makkelijker toegankelijk en overzichtelijker weergegeven. Zowel archieven en collecties in grote bewaarinstellingen en muzikaal erfgoed in kerken, muziekscholen of stadsarchieven, als heel lokaal erfgoed waarvoor Muziekbank Vlaanderen de enige toegang is, worden zo op één platform ontsloten.

En hij maakte alles nieuw…

De vaak terechte interne en externe kritiek op de vorige muziekbank werd ter harte genomen en gecombineerd met een toekomstgerichte visie. De informatie over het muzikaal erfgoed is vooral opgeslagen in beschrijvingen van bestanden (collecties en archieven in al hun verschijningsvormen) waar nu ook - indien wenselijk - beschrijvingen van bepaalde stukken aan gekoppeld kunnen worden (bijvoorbeeld bladmuziek, geluidsopnames, muziekinstrumenten enz.). Er kan ook beschreven worden op verschillende hiërarchische niveaus. Na de beschrijving van een omvangrijk en divers archief, kan er bijvoorbeeld een gedetailleerde beschrijving van de deelcollectie bladmuziek gemaakt worden.

Door de helder weergegeven relaties, verliest men in zo een hiërarchische structuur nooit zijn weg. Aan beschrijvingen kunnen digitale objecten gekoppeld worden (zoals een scan of een inventaris) maar ook sigla (ter verantwoording als bron voor de gemaakte beschrijving) en url’s naar beschrijvingen in andere databanken. Elk bestand heeft een gekoppelde bestandsvormer en een bewaarplaats.

Naast een full-tekst eenvoudig zoeken is ook per beschrijvingstype een aangepast geavanceerd zoekformulier beschikbaar waarin op specifieke (en ook muziek-specifieke) criteria kan gezocht worden. Je kan ook geografisch zoeken door de landkaart op de homepage te consulteren, die de verschillende bewaarplaatsen weergeeft. Ook zoeken op datum en tijd (in verschillende vormen) is geen onbelangrijke nieuwe functie. Door op de homepage op de categorieën te klikken, kan je ook grasduinen in de beschrijvingen of stelselmatig je zoekcriteria specifiëren.

Onvoltooid verleden tijd

Een groot deel van de beschrijvingen is voor iedereen vrij toegankelijk. Resonant heeft er echter ook voor gekozen om verschillende niveaus van toegang te voorzien. Medewerkers van Resonant hebben uiteraard toegang tot alle beschrijvingen en tot de volledige beschrijving. Onderzoekers kunnen mits een korte motivatie een login aanvragen op de website om zo toegang te krijgen tot meer beschrijvingen en meer velden binnen beschrijvingen. Aangezien Resonant streeft naar maximale ontsluiting van erfgoed dat vaak in privaat bezit is, is deze toegang in niveaus een nieuw middel om zoveel mogelijk bezitters van erfgoed te kunnen overtuigen dit erfgoed hier te ontsluiten.

Er is al heel wat informatie op de nieuwe website beschikbaar (368 bestandsbeschrijvingen) maar nog niet alle gegevens zijn overgezet uit de oude databank. In de toekomst zal dit probleem zich niet meer stellen aangezien de gegevens uit de nieuwe databank relatief eenvoudig in XML getransfereerd kunnen worden naar andere databanken. Zo wordt er nu nog gewerkt aan een transfermodule die beschrijvingen automatisch naar Archiefbank Vlaanderen stuurt, de databank waar het privaatrechtelijk archief in Vlaanderen beschreven wordt. De nieuwe module om stukbeschrijvingen toe te voegen wordt ook nog maar met mondjesmaat gebruikt; op dit moment vooral om erkende topstukken muzikaal erfgoed te beschrijven. In de toekomst kan Resonant nu wel de meest interessante stukken uit een bestand ook op stukniveau beschrijven.

Cometa

Op de website is dit amper merkbaar maar dit zal dan weer de erfgoedprofessional interesseren: de nieuwe Muziekbank Vlaanderen heeft het volledige Cometa (Extra) model geïmplementeerd. Hierdoor is ook de uitwisselbaarheid met andere databanken dan Archiefbank Vlaanderen in de toekomst niet uitgesloten. Het gaat hier vooral over beheersmatige informatie die voor een erfgoedorganisatie als Resonant van onschatbare waarde is maar de gemiddelde gebruiker of onderzoeker geen boodschap aan heeft. FARO en de Vlaamse Erfgoedbibliotheek promoten dit model om beschrijvingen op bestandsniveau zoveel mogelijk te standaardiseren. Resonant was bij de eerste organisaties in Vlaanderen om erfgoed op het niveau van het archief of collectie te ontsluiten en steunt dus ook volmondig dit initiatief.

De toekomst is onzeker…

…en dat zal ze altijd blijven. Niemand weet exact wat de digitale toekomst nog allemaal aan mogelijkheden en bedreigingen brengt. Daarom koos Resonant voor een open-source (en gratis) software te gaan voor haar databank (CollectiveAccess) en voor haar website (Drupal). Zo vermijden we ons te binden aan licenties en contracten waar we niet onderuit kunnen. Omdat de informatie die in Muziekbank Vlaanderen is opgeslagen, is vergaard met de hulp van overheidsgelden, vond Resonant het ook zijn plicht alle informatie die mag vrijgegeven worden onder het publiek domein te brengen. Zo kunnen deze gegevens zonder beperkingen gebruikt en verspreid worden. De website herkent ook welk apparaat u gebruikt bij het consulteren van Muziekbank Vlaanderen zodat u zelfs met een tablet of smartphone al meanderend door rekken en archiefkasten de juiste beschrijving terugvindt.

Maar waarom?

Muziekbank Vlaanderen is voor vele bestanden met muziek de enige toegang en vaak al helemaal de enige online toegang. Zo komt dit erfgoed in het vizier van onderzoekers, musicologen, historici, musici en erfgoedconsulenten. Niet onbelangrijk is dat Resonant zelf de voornaamste gebruiker van zijn eigen databank is, om zo een zicht te bouwen en te behouden op de staat, de noden en de mogelijkheden van het muzikaal erfgoed. Gepaard met een degelijk advies- en opvolgingsbeleid stelt een centraal register voor lokaal erfgoed ons ook in staat om dit erfgoed zo veel mogelijk in situ te bewaren of althans in de relevante geografische context waarin het ontstaan en gebruikt werd en in de toekomst wellicht opnieuw betekenis kan krijgen. Dat op het eerste zicht schijnbaar minder prioritair erfgoed, zeer betekenisvol kan zijn, leest u in deze nieuwsbrief bijvoorbeeld in het artikel over En Avant Marche! Muziekbank Vlaanderen bevat een massa aan beschrijvingen van erfgoed van fanfares en harmonieën, die door hun groot aantal en continuïteit een lang verhaal te vertellen hebben. www.muziekbankvlaanderen.be