Eind vorig jaar kwam in de universiteitsbibliotheek van Princeton een bijzonder handschrift aan.

Een tot dusver onbekend pianostuk met het opschrift ‘Allegro con espressione’ in la klein. Auteur: Johannes Brahms. Het werd genoteerd in een vriendenalbum van Arnold Wehner, Musikdirektor aan de universiteit van Göttingen. De vondst doet inmiddels heel wat stof opwaaien.

Het vriendenalbum, dat tot stand kwam tussen 1843 en 1853, bevat opdrachten in tekst en muziek van een hele schare musici en componisten, onder wie Mendelssohn, Rossini, Liszt en Schumann; van Liszt werd ook een brief aangetroffen. Het stuk werd op een veiling in New York aangekocht door Judith en William Scheide voor de Universiteitsbibliotheek van Princeton.

Enkele maanden na de aankondiging van de ontdekking (onder de titel "Albumblatt") wordt op het internet inmiddels duchtig gediscussieerd over wie de eigenlijke ontdekker is, wie de eerste uitvoering verzorgde, en hoe nieuw de vondst eigenlijk is. Brahmskenners en –liefhebbers zullen alvast merken dat de muziek hen vertrouwd in de oren klinkt. Brahms gebruikte het thema van het "Albumblatt" uit 1853 immers later opnieuw in het tweede deel van zijn "Hoorntrio opus 40" (1865).

Voorts lijkt iedereen de première van het werkje te willen claimen. Het meest opvallend was ongetwijfeld de aankondiging door BBC3 dat András Schiff op 21 januari 2012 de ‘wereldpremière’ van het stuk zou spelen, vergezeld van toelichting door ‘ontdekker’ Christopher Hogwood. Geen van beide beweringen blijkt correct te zijn. Deze en andere ‘premières’ (o.m. op 8 oktober 2011 in Kiel) werden immers reeds voorafgegaan door een uitvoering door pianist Craig Sheppard aan de University of Washington (Seattle) op 28 april 2011, een week na de veiling in New York op 20 april. In functie van die veiling werd het handschrift bovendien in de catalogus reeds in detail beschreven door Michael Struck (Universiteit Kiel).

Belangrijker is wellicht dat de hele discussie en de naambekendheid van Hogwood het nieuws inmiddels ruime weerklank heeft gegeven. Ze laat ook zien dat er nog steeds onbekende muziekbronnen te vinden zijn, van zowel grote als mindere goden. Recent kwamen zowel in binnen- en buitenland nog onontdekte schatten boven water, zoals een opera van Grétry in Luik, een beiaardwerk van Elgar in Leicestershire en gelegenheidsmuziek van Johann Christoph Friedrich Bach in Marburg.

Meer lezen en beluisteren

- Op YouTube circuleren inmiddels enkele opnames van de respectievelijke ‘premières’

- De partituur werd gepubliceerd op
http://www.pianostreet.com/blog/files/brahms_albumblatt_a_minor_1853_psu.pdf

- De catalogusbeschrijving en de autograaf zijn hier te bewonderen:
http://www.doylenewyork.com/asp/fullcatalogue.asp?salelot=11BP01+++228+&refno=++802656&image=0