Jacobus Clemens non Papa (ca.1510/15 – 1555) was een van de productiefste en belangrijkste componisten van zijn generatie.

Zijn meer dan vijfhonderd werken werden doorheen heel Europa verspreid, gekopieerd en uitgevoerd, van Polen tot Portugal. Zijn oeuvrelijst omvat alle belangrijke genres van zijn tijd, goed voor meer dan vijfhonderd werken. Het is niet helemaal zeker wanneer hij werd geboren, wel dat het ongeveer vijfhonderd jaar geleden was, vermoedelijk tussen 1510 en 1515. In verschillende steden waar Clemens actief werd tussen maart en mei 2012 de componist herdacht tijdens het festival Clemens500.

De componist met de enigmatische roepnaam heette wellicht Jacques Clément en heeft vermoedelijk nooit de Nederlanden verlaten. Hij schreef onder meer vijftien missen, zestien Magnificats, meer dan honderd niet-religieuze werken (Franse chansons en acht Nederlandse liederen), 150 Souterliedekens (driestemmige zettingen van een Nederlandse psalmvertaling), en meer dan 230 motetten.

Het is een paradox van de geschiedenis dat we ondanks de honderden composities die van Clemens bewaard bleven slechts een glimp van de persoon kunnen opvangen. Over zijn levensloop is bijzonder weinig met zekerheid bekend; de gekende feiten hebben overwegend betrekking op het laatste decennium van zijn leven.

Het festival Clemens500, georganiseerd door de stadsbesturen van Diksmuide, Ieper en Brugge, ging op verkenning in het rijke oeuvre van Clemens non Papa. In samenwerking met muziekacademies, concerthuizen en ensembles als Currende, La Caccia, Cappella Pratensis en Capilla Flamenca werd een programma samengesteld met Clemens-concerten, lezingen en cursussen. Hieruit bleek hoe expressief en veelzijdig zijn muziek is: bij momenten dramatisch en geladen in de motetten, gevat en scherp in de chansons, gedragen en vol diepgang in zijn missen.

En er is meer: ook nieuwe muziek heeft geklonken, in de vorm van nieuwe driestemmige zettingen van de Souter-teksten, verzorgd door componisten van hier en nu. Deze muziek, vaak met een knipoog naar het werk van Clemens, maakt zijn naam anno 2012 weer actueel en geeft aan zijn muzikale nalatenschap een nieuwe dimensie. De festivalwebsite blijft nu, na afloop van het festival, operationeel om de actualiteit rond Clemens te blijven opvolgen. Ook de partituren van de Nieuwe Souterliedekens blijven hier beschikbaar.