Het erfgoed van morgen wordt vandaag gemaakt. Vanuit dat oogpunt bouwt MATRIX aan expertise en sensibilisering omtrent hedendaags muzikaal erfgoed.

Hun bibliotheek bevat talloze onuitgegeven werken van Vlaamse componisten (partituren en opnames) die ze ter beschikking stellen van het brede publiek. Die werken zijn echter zowel qua vorm als inhoud ingrijpend veranderd in de laatste decennia. Een partituur bewaren volstaat niet of kan soms zelfs niet.

Al sinds de eerste decennia van de 20ste eeuw staan de traditionele concepten van de Westerse kunstmuziek onder druk. Niet enkel op het vlak van de compositietechniek speelden zich sindsdien verschillende (r)evoluties af. Ook de verhoudingen tussen en de rol van componist, uitvoerder en publiek waren aan sterke veranderingen onderhevig. Heel wat muziek komt intussen niet meer tot stand volgens het traditionele parcours van een componist die een werk uitschrijft in een partituur, die vervolgens door muzikanten ingestudeerd en geïnterpreteerd wordt, om het werk uiteindelijk in een concertzaal aan het publiek te laten horen.

De voorbije jaren stelde MATRIX – Centrum voor Nieuwe Muziek regelmatig vast dat meer en meer composities niet bestaan onder de vorm van een min of meer eenduidig leesbare partituur (in traditionele notatie of een andere (grafische) notatiemethode). De achterliggende redenen zijn even divers als fundamenteel: bijvoorbeeld omwille van interactieve ingrepen tijdens de uitvoering, het gebruik van computertoepassingen, de aanwezigheid van een improvisatorische component, een ontstaansproces waarbij intens samengewerkt werd met (een) bepaalde uitvoerder(s) waardoor de partituur onvolledig blijft of enkel voor de oorspronkelijke uitvoerder(s) ontcijferbaar blijkt, of ...

Zelfs wanneer de schriftelijke neerslag van zulke werken (de 'partituur') in de collectie van MATRIX opgenomen wordt, moeten we vaststellen dat de muzikale inhoud ervan de facto onontsloten blijft voor (her)uitvoering en/of onderzoek. Enkel een 'partituur' - voor zover die al bestaat - volstaat immers niet langer als (enige) neerslag van de muzikale inhoud.

MATRIX wil, met de ervaring en expertise die we de voorbije jaren opgebouwd hebben, op zoek gaan naar een antwoord op de actuele noden met betrekking tot de bewaring en ontsluiting van hedendaags muzikaal erfgoed, uitgaand van de specificiteit van hedendaagse muziek. Om aan deze noden tegemoet te komen, startte MATRIX eind september 2011 een concreet project waarbij een aantal hedendaagse werken geselecteerd werden met de bedoeling telkens een aangepast ‘portfoliomodel’ uit te werken dat het werk opnieuw ‘leesbaar’ moet maken voor musici, componist of onderzoeker. Daarbij werd/wordt steeds nauw samengewerkt met de componist zelf, maar ook verschillende expertisecentra en erfgoedinstellingen, waaronder Packed vzw en Resonant, werden aangesproken om mee te stappen in het project. In een eerste fase zal de nadruk gelegd worden op onvolledig uitgeschreven composities: DRIE, Twisted Pair of Waterboarding/Voix Instrumentalisée van Serge Verstockt zijn hiervan duidelijke voorbeelden. In een tweede fase zal worden gefocust op (inter)actieve partituren – zoals Samoki van Peter Swinnen – en multimediale composities – zoals ATTR-X van Yvan Vandersanden.

© MATRIX – Centrum voor Nieuwe Muziek